A doet, an’doet, toet, tn’doet, ge doetj, gendoetj en g’otj, a oo, z’oo, wer oon, z’oon

Bij het lezen van een bepaald stukje bij een medeblogger schoot het me ineens weer te binnen dat ik nog een logje in mijn concepten had staan. Een onderwerp waar ik ooit eens aan begonnen ben maar die ik 1 of andere duistere reden niet heb afgewerkt. Misschien is dit dan toch het ideale moment om het af te maken en te publiceren, want anders komt het er misschien niet meer van.

Het onderwerp zit al helemaal in de titel van mijn logje. Herken je het of is het Chinees voor je?  Wie van Aalst en omstreken is weet dat dat streekgebonden vervoegingen zijn.

Zal ik even vertalen? Kijk even mee:

– A doet = jawel (M) als in [hij heeft dat niét gedaan] —> [A doet!] = jawel, hij heeft dat wél gedaan.

– An’doet = nietwaar (M) als in [hij heeft dat gezegd] —> [an’doet] = nietwaar, dat heeft hij niét.

– Toet = jawel (onzijdig) als in [dat is niet waar] —> [toet] = jawel, dat is wel waar.

– Tn’doet = nietwaar (onzijdig) als in ontkenning van [toet]

Is ’t een beetje duidelijk? Doentj of n’doentj? (=ja of Nee?) Hehe.

Ok, ok, iets gemakkelijker dan: de vervoeging van het werkwoord “hebben” in de verleden tijd:

– g’otj = je had

– a oo = hij had

– z’oo = zij had

– wer oon = wij hadden

– z’oon = zij hadden

Dat Oost-Vlaams is een raar taaltje, zo plat als een vijg vooral. En lelijk, eigenlijk.

Maar zo heeft iedere regio wel zijn eigen streektaal, wat me naadloos brengt tot de essentie van dit schrijfsel: ik ben 1 van de grootste pleiters voor het behoud van het dialect.

Het Algemeen Nederlands moet uiteraard onderwezen blijven worden, dat is en blijft immers dé enige beschaafde taal die iedere Nederlandstalige deftig en bij voorkeur foutoos zou moeten kunnen praten, lezen en schrijven.

Ons land heeft een groot arsenaal aan verschillende dialecten: West-Vlaams, Oost-Vlaams, Limburgs, Antwerps, Brussels, Gents, …en daar tussenin nog een brede variatie aan accentnuances. (van Wallonië weet ik het niet, ik ben de Franse taal niet machtig genoeg om in Waalse regio’s enig onderscheid in dialect te kunnen horen)

Met zo’n mooi pallet aan specifieke volkstaaltjes en tongvallen zou het toch jammer zijn mocht dat onderdeel van onze cultuur verloren gaan? Het in stand houden van onze dialecten kan alleen maar slagen wanneer iedere ouder zijn dialect aan zijn kind(eren) doorgeeft. Maar daar knelt allang het schoentje.

Ieder klein dorpje in elke regio heeft een nuanceverschil in z’n dialect, en het zijn net die kleine nuances die meer en meer het zuivere dialect infiltreren en verbasteren.

Vele kinderen gaan niet meer in hun geboortedorp naar school maar lopen school in de grote stad, waardoor ze hun eigen dorpsdialect verleren. En op latere leeftijd zet die gang van zaken zich dan gewoon door: wie bijvoobeeld geboren is in Aalst maar voor zijn studies uitwijkt en op kot gaat in Gent, die doet zich daar misschien een lief op en heeft daarnaast ook een pak vrienden…euh…te vriend met wie hij het meeste van zijn vrije tijd doorbrengt. Die Aalstenaar brengt gegarandeerd een Gents accent aan in zijn Oljsters dialect, met als gevolg dat die op de duur geen echt ‘plat Oljsters’ meer kan praten en dat dus ook niet meer aan zijn kinderen kan doorgeven.

Op die manier gaan vele zuivere dialecten stilaan helemaal verloren.  Niks aan te doen, dat is nu eenmaal een neveneffect van de evolutie: het leven speelt zich niet meer enkel in het eigen dorp af.

Enkel de oudste generatie die er nu nog is, is z’n eigen zuivere dialect nog machtig. Recentere generaties en vooral de generaties die nog gaan volgen zullen onvrijwillig zorgen voor verbastering van het zuivere dialect.

De kinderen van onze kinderen zullen geen zuiver dialect meer horen, dus na ons zou het wel eens helemaal gedaan kunnen zijn.

Ik zou dat verschrikkelijk jammer vinden.

Wat denk jij hier over, lezer? Geef jij je locale dialect door aan je kind(eren) of sta je erop dat enkel het AN de voertaal is ten huize U?